[ Pobierz całość w formacie PDF ]
cja tej instytucji. Instytucji zawsze trudnej do kierowania,
a w okresie wdra�ania reformy bardzo trudnej. Je�eli w ta-
kiej sytuacji wyrzuca si� z pracy fachowców, a na ich miejs-
ce powo�uje ludzi, których jedyn� kwalifikacj� jest politycz-
na lojalnoS�, to musi to kosztowa� bardzo drogo. Niestety,
skutki tego ponosz� w pierwszej kolejnoSci konsumenci
systemu ubezpiecze�. Jestem jednak przekonany, �e poli-
tyczny rachunek b�d� musieli zap�aci� równie� politycy,
którzy doprowadzili do tego stanu rzeczy.
Trzecia droga nowe podejScie
W Swiecie globalnej konkurencji nierzadko s�ycha� nawo-
�ywania do ograniczenia roli pa�stwa w gospodarce i w sfe-
rze spo�ecznej. Mówi si� o g��bokim kryzysie tradycyjnego
pa�stwa opieku�czego . Jedni namawiaj� do jego ostatecz-
nego demonta�u, inni twierdz�, �e model ten prze�y� si�
i radykalnie za�ama�. W rozwini�tych krajach Zachodu kry-
zys ten zaostrza starzenie si� spo�ecze�stw i wymuszana
przez globalizacj� wzmo�ona konkurencja na rynku Swiato-
wym sk�ania do redukowania kosztów pracy i do ci�� bud�e-
towych na rozmaite wydatki socjalne.
Na obecny kryzys welfare state poszukuj� dziS odpowie-
dzi nie tylko socjaldemokraci i socjallibera�owie trady-
cyjni promotorzy tej koncepcji pa�stwa. Jednym z propono-
wanych rozwi�za� jest strategia czysto defensywna, zacho-
wawcza, broni�ca dotychczasowych form ingerencji pa�st-
wa w �ycie gospodarcze i spo�eczne. Jest to podejScie
konserwuj�ce anachroniczne ju� funkcje redystrybucyjne
120
w�adzy centralnej, przeciwne odpa�stwowieniu rozleg�ych
obszarów ludzkiej aktywnoSci. PodejScie to zdaje si� nie
zauwa�a�, i� podtrzymywanie wielu odgórnych subwencji,
dotacji i Swiadcze� prowadzi do utrwalania si� swoistej
kultury uzale�nienia , któr� charakteryzuje naiwny egali-
taryzm, rozwini�te postawy roszczeniowe i w ostatecznym
efekcie zwyczajna bezradnoS� wobec sytuacji mog�cych
pogarsza� warunki bytu ludzi, a wi�c takich ryzyk socjal-
nych, jak np. choroba czy utrata miejsca pracy.
Inna strategia, propagowana coraz cz�Sciej przez europej-
sk� centrolewic�, prezentuje alternatywn� diagnoz� i recep-
t�, a przynajmniej inaczej rozk�ada akcenty. Punktem wyj-
Scia jest za�o�enie, �e sprawiedliwoS� spo�eczna to przede
wszystkim równoS� szans, a nie równoS� podzia�u. A tak�e
teza, �e w dzisiejszych warunkach konieczne jest przede
wszystkim poszukiwanie nowej równowagi mi�dzy prawa-
mi i obowi�zkami, mi�dzy odpowiedzialnoSci� zbiorow� i in-
dywidualn�. Rozumie si� przez to przyznanie wi�kszej roli
indywidualnej aktywnoSci, inicjatywie i kreatywnoSci, sa-
moorganizacji i dzia�aniom samopomocowym podejmowa-
nym przez instytucje spo�ecze�stwa obywatelskiego, w tym
zw�aszcza na szczeblu wspólnot lokalnych. Dzia�ania rynko-
we cho� poddane kontroli i regulacjom nie mog� by�
jednak eliminowane, zaS konieczna solidarnoS� spo�eczna
nie powinna niszczy� po��danej w wielu dziedzinach kon-
kurencji.
W tym uj�ciu zwalczanie upoSledzenia i biedy nie musi
k�óci� si� z promowaniem przedsi�biorczoSci, ale przeciw-
nie wymaga stwarzania szans i zach�t do samodzielnego
poprawiania warunków �yciowych przez jednostki i rodziny.
Nowa rola rz�dów nie powinna przypomina� ani tradycyjnej
wizji lewicy, ani te� odwo�ywa� si� do drugiej skrajnoSci,
121
czyli do klasycznego modelu laissez faire. W�adza pa�st-
wowa musi dziS szerzej wykorzystywa� poSrednie, bar-
dziej subtelne instrumenty oddzia�ywania na gospodark�
i sfer� spo�eczn�. Jej powo�aniem winna by� m.in. dba�oS�
o stabilnoS� makroekonomiczn�, wspieranie innowacyjno-
Sci technologicznej i produkcyjnej, promowanie eksportu,
sprawniejsza kontrola mi�dzynarodowych przep�ywów ka-
pita�owych. Polityka podatkowa i socjalna nie powinna
w jakimkolwiek stopniu zniech�ca� do pracy czy tworze-
nia nowych miejsc pracy, ani te� sk�ania� do trwa�ego
uzale�nienia od ró�nych form pomocy ze strony pa�stwa.
Decentralizacja i wzrost roli samorz�dów, dzia�aj�cych
zgodnie z zasad� subsydiarnoSci, maj� zapewni� lepsze
warunki instytucjonalne dla efektywnego zaspokajania
potrzeb spo�ecznych.
WSród tematów omawianych na Swiatowych forach eko-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
